Aandeelhouder heilig verklaard
“Het genereren van aandeelhouderswaarde is in de tegenwoordige economie een van de primaire functies van een onderneming”, aldus Wikipedia. “Waarom?”, als ik vragen mag. En de klanten van de onderneming dan? En het personeel?
Klanten en personeel zijn vandaag de dag alleen middelen om aandeelhouderswaarde te creëren. Als je een CEO van een bank of een ziekenhuis of een bejaardenhuis of een zorgverzekeraar op de televisie hoort praten, heeft hij het in 9 van de 10 gevallen over shareholders value. Het moet ook nog in Engels want dat klinkt lekker interessant en gewichtig.
Maar wie is nou die heilige shareholder? Wie is die aandeelhouder voor wie heel Nederland door het stof kruipt, voor wie elke CEO zijn leven opoffert, voor wie inmiddels half Nederland een flexcontract heeft, voor wie het vaste arbeidscontract is afgeschaft, voor wie de kerstpakketten zijn verdwenen, voor wie de belastingwet is gewijzigd zodat hij zijn geld naar de Kaaimaneilanden kan sluizen, voor wie het parlement wetten aanpast, voor wie de vrije artsenkeuze wordt afgeschaft, voor wie de ww-uitkering wordt uitgekleed, voor wie het ontslagrecht wordt aangepast, voor wie de bijl in de organisatie wordt gezet, voor wie het mes in de secundaire arbeidvoorwaarden wordt gezet?
Die shareholder is in 9 van de 10 gevallen een hedge-fonds, een private-equity-onderneming, een pensioenfonds of een club van internationale beleggingsmaatschappijen die het geld beheren voor miljardairs die niet eens van het bestaan weten van de bedrijven waar werknemers zich voor hen in het zweet werken.
De Nederlandse werknemer werkt dus dag in dag uit, jaar in jaar uit voor een onbekende, anonieme, geldslurpende afgod met een onuitputtelijke hebzucht. Miljoenen Nederlanders haasten zich elke dag naar hun werk om de “God van de Hebzucht” te dienen. Ze sloven zich uit om geld te verdienen voor de demon Mammon zonder hem te kennen, zonder er iets voor terug te krijgen, zonder de zekerheid te hebben dat je wordt beloond, dat je morgen nog je baan hebt.
Bijna religieus hoor ik de nieuwe CEO van een bank (nadat de vorige na een jaar is vertrokken met een miljoenenoprotpremie) dat hij alles zal doen wat in zijn macht ligt om de aandeelhouderswaarde te vergroten. Hij vouwt zijn handen samen voor zijn borst uit eerbied voor zijn meester. Een meester die hij ook niet kent. Maar een meester die wel alles bepaalt.
Zo gingen de “topmannen” van Nederlandse banken met vliegtuigen vol geld naar de VS om daar voor miljarden aan rommelhypotheken te kopen. Dat geld was van de klanten (en van het personeel), maar werd geïnvesteerd als een durfinvestering om Mammon te plezieren. De klanten en het personeel van de banken hadden er niet om gevraagd dat hun spaargeld naar de VS werd gebracht. Toen alles in het honderd liep, moesten de banken worden gered door de belastingbetaler. De belastingbetaler moest miljarden ophoesten om de banken overeind te houden. Tienduizenden werknemers bij de banken werden de laan uitgestuurd. Tienduizenden gezinnen van die werknemers werden geruïneerd daardoor. Tienduizenden zijn in de WW geschopt, daarna naar de sociale dienst en staan nu in rij voor de voedselbank. Alweer om de shareholders te plezieren. De shareholders van toen zijn dezelfde shareholders van nu en die wachten op hun geld, op hun dividend. “Meer, meer, meer”, schreeuwen ze in koor tijdens de aandeelhoudersvergadering.
En er is niemand die er iets van zegt. Ook de overheid niet. De politiek gedraagt zich als slippendrager van de shareholder. De shareholder wordt uit de wind gehouden. De belastingbetaler wordt uitgekleed. De klant wordt belazerd. De werknemer uitgebuit. Waarom? Mis ik iets? Snap ik het niet? Weet ik niet hoe het werkt? Ben ik niet snugger genoeg?
Door Joke Witz
